De Hollandse Limes
De Hollandse Limes
Deze route neemt ons mee langs de Oude Rijn, de slagader van de Limes in Holland. Alphen aan de Rijn was met twee grensforten op haar grondgebied en een druk scheepvaartverkeer op de Oude Rijn in de Romeinse tijd een échte Wereldstad aan de Limes.
We fietsen van Alphen naar Leiden. De route brengt ons via Zwammerdam weer terug naar Alphen, Wereldstad aan de Hollandse Limes.
Belangrijke forten waren; Fort Albaniana (in het Stadshart van Alphen aan den Rijn) en Nigrvm Pvllvm (Zwammerdam).
Beide forten hebben een schat aan spectaculaire vondsten en kennis over de noordgrens van het Romeinse Rijk in de Hollandse delta opgeleverd. Vondsten die nu in Leiden in het Rijks Museum voor Oudheden (RMO) of in het Archeologiehuis bij Archeon te zien zijn.
Tweeduizend j…
De Hollandse Limes
Deze route neemt ons mee langs de Oude Rijn, de slagader van de Limes in Holland. Alphen aan de Rijn was met twee grensforten op haar grondgebied en een druk scheepvaartverkeer op de Oude Rijn in de Romeinse tijd een échte Wereldstad aan de Limes.
We fietsen van Alphen naar Leiden. De route brengt ons via Zwammerdam weer terug naar Alphen, Wereldstad aan de Hollandse Limes.
Belangrijke forten waren; Fort Albaniana (in het Stadshart van Alphen aan den Rijn) en Nigrvm Pvllvm (Zwammerdam).
Beide forten hebben een schat aan spectaculaire vondsten en kennis over de noordgrens van het Romeinse Rijk in de Hollandse delta opgeleverd. Vondsten die nu in Leiden in het Rijks Museum voor Oudheden (RMO) of in het Archeologiehuis bij Archeon te zien zijn.
Tweeduizend jaar geleden hoorde een groot deel van Nederland bij het Romeinse rijk. Dat Rijk strekte zich uit van Engeland tot Syrië en van Roemenië tot Marokko: een oppervlak groter dan de huidige Europese Unie. Zeker in die tijd een heus wereldrijk dus.
De grens, oftewel de Limes, ging over land in de vorm van landsversterkingen zoals de Muur van Hadrianus in Engeland en tussen de Rijn bij Bonn en de Donau. Op Nederlands grondgebied viel de grens samen met de Rijn. De loop van die Romeinse Rijn is nog bijna hetzelfde als tegenwoordig. Behalve de rivier liep er ook een doorgaande weg, de Limesweg, die grensforten met elkaar verbond. Op strategische plekken stonden wachttorens.
Volg de (fiets)knooppunten:
ARCHEON, (62), (34), (6), (86), (07), (8), (71), (18), MATILO, (17), (20), (69), (18), (71), (41), (11), (12), (13), (24), (64), (37), ALBANIANA, (09), (85), (04), (10), (03), (88), (93), Hooge Burg, Spoorlaan 19, NIGRVM PVLLVM, (02), (18), (72), (77), ARCHEON, (62).
Dit ga je zien
Alphen aan den Rijn
Alphen aan den Rijn
Beschrijving
Alphen aan den Rijn
START bij de entree van Archeon, Archeonlaan 1, 2408ZB , Alphen aan den Rijn
Vanaf de entree via de Archeonlaan ri rotonde
Voor rotonde RA (Rietveldsepad) onder tunnel N11 door,
na afrit N11 RA (Ravelijnpad),
Rechts op de geluidswal zien we:
1 Julius Albanianus
Volg het Ravelijnpad, einde RA,
NR06 RA, onder tunnel N11 door,
NR06 LA (Langerodepad), ri NR86,
fietspad RD blijven volgen, over spoor,
NR86 LA, ri NR07 en daarna RD ri NR08.
NR08 RA, ri 71 brug over Oude Rijn oversteken.
2 Koudekerk aan de Limes
TIP!
Wanneer je hier nog uurtje tijd hebt, maak dan vanaf de Hoek een wandeltocht door de polder langs de Koudekerkse kastelen. In de 17 eeuw was de Limes bij rijke stedelingen zeer in trek om de vuile stinkende stad te ontvluchten en te genieten van het platteland. Ze bouwden dicht bij de Oude Rijn hun kastelen / landhuizen om te genieten van het buitenleven.
Zie: Historischgenootschap Koudekerk
NR08 LA, ri NR71:
Jaagpad langs Oude Rijn
Na ongeveer 3 km zie je aan de overkant van de rivier hoge schoorstenen.
3 De kleiwarenfabriek Nieuw Werklust
NR71 RD ri NR18, volg pad RA en direct LA (Hoofdstraat)
NR18 LA over de Rhijnvreugdebrug,
NR18 RA, ri NR17, RD oversteken bij de stoplichten,
ri NR17 via het rode Limes klinkerpad, achter huizen door,
ri NR 17 RA, na 50 meter LA,
achter de verdedigingswal en wachttorens: Fort Matilo.
4 Fort Matilo
5 “Gordon” in het Rijksmuseum van Oudheden (Omfiets tip)
Vanaf kruispunt in midden in Fort Matilo, pad RA, in noordelijke ri tussen de wachttorens door, einde RA, (Lekstraat)
direct LA, (Matiloweg) direct RA (Hoge Rijndijk),
bij stoplichten LA ri Zoeterwoude
NR18 LA, over Rhijnvreugdebrug
NR18 RA, ri NR71 (Hoofdstraat)
Hoofdstraat volgen tot einde LA ri Hoogmade (Ruigekade)
6 Kasteel ter Does en polderlandschap
RD (Gravenpad), ri NR41.
NR41 ri NR11, (Ruigekade)
NR11 RD ri NR12, (Ruigekade RD blijven volgen)
NR12 RD ri NR13
NR13 RD / RA ri NR24 (Lagewaardsemolen, Batelaan)
NR24 LA ri NR64 (Landlustweg)
7 Boerengeriefbosjes
NR64 ri NR37 over de Oude Rijn (Maximabrug)
NR37 ri NR09 de Oude Rijn aan linkerhand volgen
Stoplichten LA oversteken, onder viaduct naast de Oude Rijn door
blijf de Oude Rijn aan linkerhand RD volgen
Bij het Rijnplein kom je bij Albaniania (Stadshart Alphen aan den Rijn)
8 Castellum Albaniana
TIPS!
In de zomer wordt oa. op het Rijnplein een Romeins weekend met een keur aan activiteiten georganiseerd en verder (Romeinse) wandelingen door het Stadshart en rondvaarten langs de Limes.
Informatie vind je viaalphenlinkt.nl, de VVV (in de bibliotheek) of het Brugwachtertje (bij de Alphense brug met rechts aan de overkant een replica van een Romeinse mijlpaal)
Bij het Brugwachtertje kun je een stempel halen van deze Limes route.
NR09 over de Oude Rijn (Alphense Brug) ri NR85,
NR85, RA ri NR04, (Raadhuisstraat) blijf de Oude Rijn aan rechterhand RD volgen.
Na 2 km maakt de weg een lus rond een parkje. Daarin staat een poortje.
9 Huize Berendrecht en korenmolen de Eendracht
TIP!
De molenaars verzorgen in de korenmolen rondleidingen en in het nostalgisch winkeltje naast de molen wordt een keur meelproducten verkocht, die in de molen gemalen zijn. Kijk hier voor meer informatie.
NR04 LA (Paltrokmolen) ri NR10,
brug over Aarkanaal, onder brug N207
NR10 RD ri NR03 (Kortsteekterweg)
NR03 RD ri NR88
1300 meter na NR03, links een replica van een Romeinse Mijlpaal.
Daarachter loopt het voetpad langs de Molenviergang.
9 De Molenviergang
TIP!
Als je over het pad langs de draaiende molens wandelt, kan je zien met welke kracht de molens samenwerken. Aan de verschillen in peilhoogten tussen de molens zie je hoe de polders vanaf de Oude Rijn stap voor stap in de achttiende eeuw ontveend werden. Hoe verder het veen van de rivier lag hoe dikker de veenlaag was en hoe dieper het uitgegraven kon worden.
Wanneer je na de derde molen aan het einde van het molenpad nog even RA stevig doorstapt, kom je langs De Vooruitgang waar je een kano kan huren. Even verder onder aan de dijk, bij de theetuin TaartenTuin, waar heerlijke taart, een dikbelegde boterham met boerenkaas en koffie en thee wordt geserveerd.
NR88 RA over Ziendebrug
NR88, bij TOP Zwammerdam RA, ri NR93, over Zwammerdamsebrug
NR93 RA, (Plein Molenstraat)
tweede straat LA (Spoorlaan),
rotonde RD oversteken, (Spoorlaan)
direct RA (Bovensloot)
Ingang Ipse de Bruggen / zorginstelling de Hooge Burg, LA Bovensloot, tweede straat RA (Middenweg) volg bebording bezoekerscentrum “de Haven” .
Achter bezoekerscentrum “de Haven” ligt het opgravingsveld van Nigrvm Pvllvm en de Zwammerdamschepen.
11 Nigrum Pullum en de Zwammerdam schepen
TIP!
In “Grandcafé De Haven” bij Nigrvm Pvllvm zijn archeologische vondsten en een inleiding tot de Zwammerdamschepen te zien. In het café en op het terras wordt je heel charmant bediend door bewoners van de Hooge Burch.
De Hooge Burch is (inter)nationaal bekend van de Jostiband. Je kunt je er laten verwennen met (Romeinse) koffie, thee, iets lekkers of een lunch.
De Haven is ook het vertrekpunt van rondleidingen over het opgravingveld die op dinsdagmiddag of afspraak verzorgd worden.
Een tentoonstelling in Museumpark Archeon gaat in op de historische betekenis van de schepen en het functioneren van de Hollandse delta in de Romeinse tijd. Ook wordt uitleg gegeven over de restauratiewerkzaamheden en de oprichting van het Nationaal Romeins Scheepvaartmuseum in Alphen aan den Rijn. Meer weten? www.nigrumpullum.nl.
Bij de uitgang van Ipse de Bruggen LA,
bij de rotonde LA, ri NR02 (Steekterweg)
blijf de Oude Rijn aan rechterhand RD volgen
NR02 RD ri NR18,
NR18 ri NR72.
We zien hier een aantal cultuur historische monumenten. Voor ons torent de Hefbrug Gouwsluis boven alles uit. Naast het pad staat een andere replica van een Romeinse mijlpaal.
12 De Limesweg, Hollandse waterlinie en hefbrug
van NR18 ri NR72 over de hefbrug
NR78, ri NR77, over het spoor
NR 77 LA (Rietveldsepad)
na 300 m voorrotonde RA (Archeonlaan)
We zijn weer terug bij Archeon. We vinden er niet alleen museumpark. Er is ook het Archeologiehuis en de Romeinse restauratiewerf.
13 Archeon
TIP!
Op het park zijn verschillende restaurants. Onder andere de Romeinse Herberg voor een heerlijke Romeinse appeltaart of Romeinse lunch. In het Middeleeuwse Klooster worden heerlijke pannenkoeken en honingnotensaus geserveerd bereid met het meel van korenmolen De Eendracht.
Op het terrein van Archeon kan je 43 gebouwen, boerderijen en hutten bekijken die ooit in Nederland hebben gestaan. De Archeotolken brengen de geschiedenis hier tot leven. Geniet van hun verhalen en activiteiten in de prehistorie, Romeinse tijd en middeleeuwen.
Alphen aan den Rijn